พญ. นพวรรณ ล่องชูผล
หู คอ จมูก เฉพาะทางต่อยอดจมูกและไซนัส
ไซนัสอักเสบ (Sinusitis) รู้อาการ รักษาด้วยยาร่วมผ่าตัดไซนัสแบบส่องกล้อง
December 02 / 2024
ไซนัสอักเสบ
พญ. นพวรรณ ล่องชูผล
แพทย์ผู้ชำนาญการ หู คอ จมูก
โรงพยาบาลรามคำแหง
โรคไซนัสอักเสบ (Sinusitis) เป็นภาวะอักเสบและติดเชื้อจากเยื่อบุโพรงจมูกและไซนัส ซึ่งเป็นโพรงอากาศที่ครอบคลุมบริเวณใบหน้า ข้างจมูก แก้มและฐานกะโหลกศีรษะ โดยทั่วไปมักเกิดหลังอาการไข้หวัด พบมากในผู้ป่วยที่เป็นหวัด พักผ่อนไม่เพียงพอหรือมีโรคประจำตัว เช่น ภูมิแพ้อากาศ โรคหอบหืด
อาการเมื่อเป็นไซนัสอักเสบ
- คัดจมูก น้ำมูกข้นเหนียวเป็นสีเหลืองหรือเขียว
- ปวดโพรงจมูกหรือบริเวณใบหน้า หายใจไม่สะดวก
- ปวดศีรษะ และมีเสมหะข้นไหลลงคอ
- ในรายที่รุนแรงอาจมีไข้สูง ตาบวมอักเสบ ปวดโพรงจมูก ศีรษะและใบหน้า
ไซนัสเฉียบพลันต่างจากไซนัสเรื้อรังอย่างไร
กรณีเจอปัญหาแล้วเกิดอาการนานไม่ถึง 4 สัปดาห์ก็จะเรียกว่า “ไซนัสอักเสบเฉียบพลัน” หากเกิดอาการต่อเนื่องยาวนานกว่า 12 สัปดาห์ก็จะเรียก “ไซนัสอักเสบเรื้อรัง” นอกเหนือจากอาการข้างต้น ผู้ป่วยจะรับกลิ่นผิดเพี้ยนไป ซึ่งจะรับกลิ่นได้ลดลงหรือว่ามีกลิ่นเหม็นบริเวณโพรงจมูก
การวินิจฉัยโรคไซนัสอักเสบ
แพทย์จะเริ่มตรวจด้วยการการซักประวัติ การตรวจร่างกายโดยรวมและการส่องกล้องเข้าไปดูในโพรงจมูก บางรายที่เคยประสบอุบัติเหตุบริเวณใบหน้าก็อาจพิจารณาให้เข้ารับการตรวจด้วย CT Scan ร่วม เนื่องจากแพทย์สงสัยว่าผู้ป่วยอาจมีภาวะแทรกซ้อนอื่น เช่น ริดสีดวงจมูก
การรักษาไซนัสอักเสบ
โดยทั่วไปแพทย์สามารถรักษาโรคไซนัสอักเสบได้ 2 วิธี ซึ่งขึ้นอยู่กับความรุนแรงของอาการ ได้แก่
- การใช้ยา ตั้งแต่ยาปฏิชีวนะ ยาลดอาการคัดจมูก ยาลดน้ำมูกลดอาการแพ้ รวมถึงการใช้น้ำเกลือล้างจมูกและสเปรย์พ่นจมูกร่วมด้วย ซึ่งอาจใช้เวลาราว 5-10 วัน หากเป็นไซนัสอักเสบเรื้อรัง แพทย์จะพิจารณารักษาด้วยการผ่าตัด
- การผ่าตัดไซนัส หากกรณีที่ใช้ยาแล้วไม่ดีขึ้นหรือบางกรณี เช่น มีการติดเชื้อราในโพรงไซนัส ผู้ป่วยควรได้รับการผ่าตัดโดยการผ่าตัดส่องกล้องซึ่งมีความแม่นยำสูง ไร้รอยแผลภายนอกและโอกาสเสี่ยงเกิดโรคแทรกซ้อนต่ำมาก โดยพักฟื้นหลังผ่าตัดประมาณ 2 วันก็กลับบ้านได้ อย่างไรก็ตาม ควรเลี่ยงการยกของหนักหรือการเบ่งแรง 1 เดือนเพื่อป้องกันไม่ให้เลือดออกในโพรงจมูก หลีกเลี่ยงการขึ้นเครื่องบินเป็นเวลา 1 สัปดาห์และไม่ควรว่ายน้ำเป็นเวลา 2 เดือน
หากเป็นหนักมากอาจต้องผ่าตัดไซนัส และควรปรึกษาแพทย์ เพื่อให้แพทย์วางแผนการรักษาที่ตอบโจทย์ที่สุด
การพิจารณาของแพทย์ในการผ่าตัดไซนัส
แพทย์อาจแบ่งผู้ป่วยโรคไซนัสอักเสบที่แพทย์แนะนำให้เข้ารับการผ่าตัดออกเป็น 2 กรณี ได้แก่
- กรณีจำเป็น หากเกิดการอักเสบติดเชื้อลามเข้าดวงตาหรือลามเข้าสมอง รวมถึงแพทย์สงสัยว่าเกิดเนื้องอกหรือไซนัสอักเสบขึ้นรา
- กรณีที่ควร ใช้ได้ในผู้ป่วยมีอาการไซนัสอักเสบเรื้อรัง หรือแบบเฉียบพลันที่เป็น ๆ หาย ๆ หรือมีริดสีดวงจมูกที่รักษาด้วยยาประมาณ 1-3 เดือนแล้วไม่ได้ผล การรักษาด้วยการผ่าตัดอาจถือเป็นทางเลือก และได้ประโยชน์มากกว่าการรักษาด้วยวิธีอื่น
แพทย์ต้องประเมินว่าผู้ป่วยเพื่อลดโอกาสเสี่ยง
และแน่นอนว่าแพทย์ต้องคำนึงถึงภาวะเสี่ยงและผลข้างเคียงจากการผ่าตัดไซนัสเป็นสำคัญ เนื่องจากโพรงจมูกและไซนัสอยู่ชิดติดกับอวัยวะสำคัญหลายอย่าง ได้แก่ ลูกตา สมอง เส้นประสาทตาและหลอดเลือดแดงใหญ่ที่ไปเลี้ยงสมอง ทำให้การผ่าตัดมีความเสี่ยงที่จะไปกระทบกระเทือน หรือเกิดอันตรายแก่อวัยวะอื่น เช่น
- มีเลือดออกในหรือรอบดวงตา ซึ่งอาจทำให้การมองเห็นลดลงชั่วคราว
- ท่อน้ำตาอุดตัน ซึ่งอาจเกิดจากการกระทบกระเทือน จนทำให้ไม่สามารถช่วยระบายน้ำตาลงสู่โพรงจมูกได้ได้ตามปกติ ทำให้น้ำตาไหลจากตาตลอดเวลา แต่ส่วนใหญ่แล้ว อาการมักค่อย ๆ ดีขึ้นหลังจากการผ่าตัดไซนัสภายใน 1 สัปดาห์
- ภาวะน้ำในสมองรั่วเข้ามาในโพรงจมูก ซึ่งเกิดจากการกระทบเทือน หรือการบาดเจ็บบริเวณเพดานจมูก
ภาวะแทรกซ้อนเหล่านี้ถือว่ามีโอกาสเกิดขึ้นได้น้อยมาก ซึ่งปัจจุบันมีเครื่องมือผ่าตัดไซนัสที่เรียกว่าเครื่องนำวิถีในการผ่าตัด (Navigator) ที่ให้ความแม่นยำและลดความเสี่ยงที่เกิดขึ้นจากการผ่าตัดได้อย่างดียิ่งขึ้น
การรักษาด้วยการผ่าตัดไซนัสแบบส่องกล้องเอ็นโดสโคป
ปัจจุบันการผ่าตัดไซนัสแบบส่องกล้องเอ็นโดสโคป หรือที่เรียกว่า Functional Endoscopic Sinus Surgery: FESS และการผ่าตัดไซนัสผ่านกล้องแบบเปิดหมดเหลือแต่ช่อง (Full House ESS) ถือเป็นวิธีดีที่สุด ในกรณีเป็นหนองทุกไซนัส ริดสีดวงจมูกหรือเนื้องอกโพรงจมูกก็ถือเป็นวิธีการผ่าตัดที่ปลอดภัยและทั่วถึงมากกว่าการผ่าตัดแบบดั้งเดิม
ขั้นตอนการผ่าตัดไซนัส
- แพทย์จะทำการผ่าตัดโพรงไซนัสให้เปิดกว้าง ร่วมกับการใช้กล้องเอ็นโดสโคปเป็นวิถีนำทาง
- เมื่อแพทย์เห็นภาพบริเวณที่ผ่าตัดได้ชัดเจน ถัดมาจึงเริ่มดูดเอามูกเหนียวและหนองที่ขังอยู่ภายในออกได้หมด ทำให้อากาศไหลเวียนในไซนัสได้สะดวก ทั้งยังใช้ยาพ่นรักษาร่วมได้มีประสิทธิภาพและตรงจุด
ทำไมจึงควรผ่าตัดไซนัสที่โรงพยาบาลรามคำแหง
ศูนย์ผ่าตัดส่องกล้อง หู คอ จมูก พร้อมรักษาชีวิตของคุณด้วยเทคโนโลยีทางการแพทย์ประสิทธิภาพสูงร่วมวิทยาการรักษาสมัยใหม่ภายใต้การดูแลของแพทย์ชำนาญการ มอบแสงสว่างสู่ชีวิตให้ก้าวเดินต่อกับโรงพยาบาลรามคำแหง
ข้อมูลโดย
แพทย์ที่เกี่ยวข้อง
เอื้อชาติ กาญจนพิทักษ์
โสต ศอ นาสิก
สรณัฐ ทวีบูรณ์
โสต ศอ นาสิกวิทยา
สิริธร สุชาชัยศรี
โสต ศอ นาสิก (ENT)
บทความที่เกี่ยวข้อง
แผนที่ Google Maps
โรงพยาบาลรามคำแหง
436 ถ. รามคำแหง แขวงหัวหมาก เขตบางกะปิ กรุงเทพฯ 10240
1512, 02-743-9999
แฟกซ์ 0 2374 0804
support@ram-hosp.co.th
