เป็นลมหมดสติกับหัวใจเต้นผิดจังหวะ สาเหตุสำคัญ 3 ประการ

December 14 / 2023

เป็นลมหมดสติกับหัวใจเต้นผิดจังหวะ

 

 

พอเห็นคนเป็นลมเรามักห่วงว่าได้รับบาดเจ็บจากการล้ม กลัวว่าจะมีการกระทบกระเทือนกับสมองหรือกลัวว่ากระดูกอาจจะหักถ้าเป็นผู้สูงอายุ จนลืมถามคำถามสำคัญว่า "ทำไมเขาถึงเป็นลม"

 

 

การเป็นลมหมดสติ เกิดจากสาเหตุสำคัญ 3 ประการคือ

 

  1. เป็นลมธรรมดา เป็นสาเหตุที่พบบ่อยที่สุด มักเกิดในคนอายุน้อยในสถานที่แออัด เช่นสถานีรถไฟ รถขนส่ง ตลาดนัด หรืออยู่กลางแจ้งอากาศร้อน
  2. ความดันโลหิตต่ำ มักพบในผู้ป่วยสูงอายุที่ทานยาลดความดันโลหิต แต่ไม่ได้ปรับยาให้เหมาะสม มักเป็นลมเวลายืนนานๆ หรือเปลี่ยนท่าเร็วๆ 
  3. หัวใจเต้นผิดจังหวะ เป็นภาวะหัวใจเต้นช้าไปหรือเร็วไป ทำให้เลือดออกจากหัวใจไปเลี้ยงสมองไม่พอ เกิดได้กับทุกเพศ ทุกวัย แต่มักเกิดในคนที่มีโรคหัวใจอยู่เดิมซึ่งเจ้าของหัวใจอาจรู้หรือไม่รู้มาก่อนก็ได้ เป็นสาเหตุของการเป็นลมที่อันตรายที่สุด เพราะอาจทำให้เสียชีวิตเฉียบพลัน (Sudden Cardiac Death) ได้

 

 

 

ความแตกต่างระหว่างการเป็นลมหมดสติกับภาวะหัวใจเต้นผิดจังหวะ

 

การเป็นลมหมดสติไม่ว่าจะเกิดจากสาเหตุใด ผู้ป่วยจะหมดสติช่วงเวลาสั้นๆแล้วตื่นขึ้นได้เอง แต่ถ้าการเป็นลมหมดสตินั้นเกิดจากหัวใจเต้นผิดจังหวะรุนแรง ผู้ป่วยอาจไม่ตื่นเองจำเป็นต้องได้รับการกู้ชีวิต ถ้ากู้ไม่ทันก็จะถือว่าเป็นการเสียชีวิตเฉียบพลัน

Sudden Cardiac Death สามารถเกิดได้กับทุกเพศทุกวัย ตั้งแต่วัยเด็กจนถึงผู้สูงวัย ส่วนใหญ่มักเกิดในผู้ป่วยที่มีโรคหัวใจอยู่เดิมซึ่งอาจรู้หรือไม่รู้มาก่อนก็ได้ มีรายงานโรคนี้ในทุกประเทศ ประเด็นสำคัญคือผู้ป่วย Sudden Cardiac Death มีโอกาสรอดชีวิตน้อยมาก (<1%) เนื่องจากสามารถเกิดได้ทุกสถานที่และทุกเวลา และไม่สามารถคาดการณ์ล่วงหน้าได้ ทำให้ไม่สามารถเตรียมการช่วยเหลือได้ทันท่วงที

 

"ถึงแม้สาเหตุของการเป็นลมมีอยู่ 3 ประการ แต่มีอาการอยู่แค่อย่างเดียว คือ การหมดสติชั่วคราว"

 

การตรวจวินิจฉัย

 

ผู้ป่วยที่มีประวัติเป็นลมหมดสติ ควรได้รับการตรวจเพื่อหาสาเหตุ โดยเน้นการตรวจหาว่าเป็นลมหมดสตินั้นเกิดจากหัวใจเต้นผิดจังหวะหรือไม่ การตรวจร่างกาย คลื่นไฟฟ้าหัวใจ เครื่องบันทึกการเต้นหัวใจ 24 ชั่วโมง (Holter monitoring) คลื่นเสียงสะท้อนหัวใจ (Echocardiogram) ในขณะทีี่ผู้ป่วยตื่นแล้วอาจพบร่องรอยของสาเหตุของการเป็นลมหมดสติ แต่ไม่สามารถบอกได้แน่ชัดว่าการเป็นลมนั้นเกิดจากหัวใจเต้นผิดจังหวะหรือไม่ จำเป็นจะต้องได้คลื่นหัวใจขณะที่มีอาการเป็นลมจึงจะบอกสาเหตุได้อย่างเเม่นยำ

 

 

วิธีบันทึกการเต้นของหัวใจ

 

ในรายที่แพทย์สงสัยอย่างมากว่าผู้ป่วยเป็นลมจากหัวใจเต้นผิดจังหวะ แพทย์จะแนะนำให้ผู้ป่วยใช้เครื่องบันทึกการเต้นของหัวใจชนิดฝังใต้ผิวหนัง (Implantable Loop Recorder, ILR) เครื่องมีขนาดเล็ก มีอายุการใช้งาน 2-3 ปี โดยคุณหมอจะฉีดยาชาบริเวณด้านข้างกระดูกกลางอกด้านซ้าย แล้วฝังเครื่อง ILR ไว้ใต้ผิวหนัง ใช้เวลาไม่เกิน 1 ชั่วโมง ผู้ป่วยก็สามารถกลับบ้านได้

นั่นหมายความว่าถ้าผู้ป่วยมีอาการเป็นลมหมดสติคราวหน้า ไม่ว่าจะเกิดที่ไหน เวลาใด เครื่องจะบันทึกการเต้นของหัวใจในขณะเป็นลมว่ามีหัวใจเต้นผิดจังหวะเป็นสาเหตุหรือไม่ ทำให้แพทย์สามารถวางแผนการรักษาได้ถูกต้อง สามารถป้องกันการเสียชีวิตเฉียบพลันที่อาจคร่าชีวิตเราได้

 

 

" เครื่อง ILR เหมาะกับคนที่เคยเป็นลมโดยไม่รู้สาเหตุ และมีโรคหัวใจประจำตัวอยู่แล้วหรือสงสัยว่าเป็นโรคหัวใจอยู่ "