พญ. ธัญรดา เลี่ยมเส้ง
หู คอ จมูก
มลพิษแบบใดคือปัจจัยเสี่ยง “มะเร็งกล่องเสียง”
December 09 / 2024
มลพิษแบบใดคือปัจจัยเสี่ยง “มะเร็งกล่องเสียง”
พญ.ธัญรดา เลี่ยมเส้ง
แพทย์ผู้ชำนาญการหู คอ จมูก
มะเร็งกล่องเสียง (Laryngeal Cancer) เป็นเนื้อร้ายที่เกิดขึ้นบริเวณเยื่อบุกล่องเสียง ซึ่งมีสาเหตุที่ไม่ทราบแน่ชัด แต่บุหรี่เป็น ปัจจัยหนึ่งของการเกิดโรค เนื่องจากควันบุหรี่ทำให้เกิดสารก่อมะเร็งได้
สาเหตุอื่นของโรคมะเร็งกล่องเสียง
มะเร็งกล่องเสียงยังเกิดได้จากปัจจัยอื่น
- การดื่มเครื่องดื่มแอลกอฮอล์
- ภาวะอักเสบเรื้อรังบริเวณคอหรือกล่องเสียง
- การติดเชื้อไวรัสบางชนิด
- การได้รับสารก่อการระคายเคืองจากควันพิษ ฝุ่น PM 2.5 สารเคมีจากโรงงาน เช่น ซัลเฟอร์ไดออกไซด์ ตะกั่ว
อาการของโรคมะเร็งกล่องเสียง
เมื่อรู้ตัวอีกทีก็เกิดอาการเสียงแหบ บางคนกลืนเจ็บหรือกลืนลำบาก สำลัก เสมหะปนเลือด มีปวดร้าวที่หู ไอเรื้อรัง บางรายอาจมีก้อนที่คอและเป็นก้อนต่อมน้ำเหลืองจนคอโต ซึ่งพบได้มากร่วมกับอาการหายใจลำบาก
มะเร็งกล่องเสียงแบ่งได้เป็น 2 ระยะ
- ระยะแรก แบ่งเป็น 2 ขั้น ซึ่งส่วนใหญ่มักมาด้วยเรื่องเสียงแหบ รู้สึกเจ็บ เมื่อกลืนแล้วเจ็บหรือร้าวที่หู
- ระยะลุกลาม จะถือว่าอยู่ในระยะที่ 2 ซึ่งรวมขั้นที่ 3 กับ 4 ก้อนที่คอก็ถือเป็นระยะลุกลามซึ่งกระจายไปที่ต่อมน้ำเหลือง เมื่อเริ่มกลืนลำบากจึงเริ่มลุกลามไปที่หลอดอาหาร-ช่องคอ เหนื่อยและหายใจไม่ออก
มะเร็งกล่องเสียงรักษาได้หลายวิธีรวมถึง “การผ่าตัด”
การรักษามะเร็งกล่องเสียงมีหลักปฏิบัติที่ใช้ได้ตั้งแต่การผ่าตัด การฉายแสงหรือเคมีบำบัด ซึ่งแพทย์จะเลือกวิธีใดขึ้นอยู่กับระยะของอาการ หากเป็นระยะเริ่มต้น แพทย์อาจใช้การฉายแสง โดยที่ผู้ป่วยยังสามารถเก็บกล่องเสียงไว้ได้ และสามารถกลับมาพูดได้ตามปรกติ การผ่าตัดร่วมกับเคมีบำบัดอาจใช้รักษาในระยะลุกลาม บางครั้งอาจใช้รักษาควบคู่กัน 3 อย่างเลยก็มี
กรณีศึกษาจากผู้ป่วยเป็นโรคมะเร็งกล่องเสียง
แพทย์ขอยกกรณีศึกษาในผู้ป่วยที่เข้ารับการผ่าตัดมะเร็งกล่องเสียง แรกเริ่มมีอาการเสียงแหบนานผิดสังเกต เมื่อตรวจจึงพบว่ามีก้อนอยู่ที่เส้นเสียงข้างเดียวซึ่งอยู่ในระยะแรก อย่างไรก็ตาม เมื่อถึงเวลาผ่าตัดจริงกลับพบว่าก้อนเริ่มลุกลามออกไปนิดนึง หลังแพทย์ผ่าตัดเอาเฉพาะก้อนออกจึงเริ่มติดตามอาการว่ามีโอกาสเป็นโรคได้อีกไหม หากแพทย์เห็นแล้วอาการน่าเป็นห่วงจึงเริ่มตามเก็บด้วยการฉายแสง
กรณีที่เริ่มลุกลามออกไปด้านนอก
บางเคสเริ่มลุกลามออกข้างนอกแล้ว ซึ่งมีสาเหตุมาจากอาการเสียงแหบมานานและไม่ได้ดูแลตัวเองจนเกิดภาวะหลอดเลือดหัวใจอุดตัน เมื่อเป็นแบบนั้น แพทย์จึงต้องเจาะคอแทนการผ่าตัด ก่อนส่งตัวเข้ารับการทำเคมีบำบัดและการฉายแสง ขณะที่เขามีอายุระหว่าง 50-60 ปี โดยงานศึกษาเผยให้เห็นว่ามีโอกาสพบมะเร็งกล่องเสียงในผู้ชายมากกว่าผู้หญิง
หลังผ่าตัดยังพูดได้อยู่ไหม?
1. กรณีผ่าตัดเฉพาะก้อนมะเร็งออก
ถ้าเป็นระยะแรกเริ่มเรายังเก็บกล่องเสียงได้โดยจะเอาเฉพาะก้อนออก แต่ไม่ว่าจะฉายแสงเลเซอร์หรือผ่าตัดเฉพาะก้อน ผู้ป่วยก็กลับมาพูดได้ปรกติ แม้มีแหบบ้าง
2. กรณีผ่าตัดในระยะลุกลาม
หากอยู่ในระยะลุกลาม 3 - 4 แพทย์จำเป็นต้องผ่าตัดนำกล่องเสียงออกและทิ้งรูหายใจไว้หน้าช่องคอ ในช่วงแรกหลังผ่าตัด ผู้ป่วยอาจรู้สึกเจ็บหากเริ่มพูดหรือเปล่งเสียง ผู้ป่วยจึงต้องใช้วิธีสื่อสารด้วยการเขียนไปก่อน เมื่อเวลาผ่านไปจนแผลหายดี ผู้ป่วยจะพูดได้แต่ไร้เสียง ดังนั้นแพทย์จึงต้องฝึกพูดหลังผ่าตัดกล่องเสียงพร้อมดูแลอย่างใกล้ชิด
วิธีการฝึกพูดหลังผ่าตัด
- การฝึกออกเสียงพูดด้วยการใช้หลอดลมจากหลอดอาหาร เรียกว่า Esophageal Speech
- การใช้กล่องเสียงเทียม เรียกว่า Electrolarynx ซึ่งเป็นอีกวิธีที่มักจะใช้กันมากกว่า มีรูปร่างคล้ายเครื่องโกนหนวด เพียงจี้ตรงที่ช่องคอและเปล่งเสียงออกมาก็มีเสียงพูด ทว่าเสียงจะคล้ายหุ่นยนต์นิดหนึ่ง
- การใช้ลมระหว่างหลอดลมกับหลอดอาหาร ให้มีเสียงพูดออกมาขณะเปล่งเสียง ซึ่งสามารถฝึกกับชมรมมะเร็งกล่องเสียง เนื่องจากมีเครื่องมือพร้อมจัดฝึกสอนภายใต้การดูแลของนักเปล่งเสียงบำบัดหรือ Speech Therapist
รักษาชีวิตให้ยืนอยู่นานกับแผนกอายุรกรรม
แผนกอายุรกรรม โรงพยาบาลรามคำแหงได้ติดตั้งกล้องตรวจ ซึ่งให้การตรวจวินิจฉัยได้ชัดเจน พร้อมเทคโนโลยีการแพทย์เลเซอร์ประสิทธิภาพสูงสำหรับฉายแสงและผ่าตัดก้อนมะเร็ง ผู้ป่วยจึงพอวางใจได้ว่ามีโอกาสฟื้นหายใกล้เคียงกับปรกติ เนื่องในโอกาสเปิดศูนย์ฉายแสงในอนาคตอันใกล้ พยาธิแพทย์ยังพร้อมตรวจยืนยันตัวอย่างชิ้นเนื้อให้แล้วเสร็จในครึ่งชั่วโมงและส่งต่อให้แพทย์อ่านผลตรวจได้โดยไม่เสียเวลารอเป็นชั่วโมง
ไม่มีวิธีป้องกัน แต่ลดเสี่ยงได้ เพียงเลี่ยงปัจจัยที่ก่อมะเร็งอย่างการบุหรี่ ดื่มแอลกอฮอล์ สารก่อการระคายเคือง หากเป็นกรดไหลย้อน ควรรีบรักษาให้หายไวเพื่อลดความเสี่ยงต่อโอกาสเป็นมะเร็งกล่องเสียงให้มากที่สุด
แก้ไข
12/07/2566
ข้อมูลโดย
แผนที่ Google Maps
โรงพยาบาลรามคำแหง
436 ถ. รามคำแหง แขวงหัวหมาก เขตบางกะปิ กรุงเทพฯ 10240
1512, 02-743-9999
แฟกซ์ 0 2374 0804
support@ram-hosp.co.th
