s ลำไส้แปรปรวน ภาวะที่เป็นปัญหาต่อระบบขับถ่าย

ลำไส้แปรปรวน ภาวะที่เป็นปัญหาต่อระบบขับถ่าย

July 29 / 2022

 

ลำไส้แปรปรวน ภาวะที่เป็นปัญหาต่อระบบขับถ่าย

 

 

โรคลำไส้แปรปรวน หรือ ไอบีเอส (IBS) เกิดจากความผิดปกติของการทำงานของลำไส้ส่วนปลาย ได้แก่ ปลายลำไส้ใหญ่ และลำไส้เล็ก ที่มีการบีบตัวมากเกินไป ทำให้เกิดอาการปวดท้อง แน่นท้อง ไม่สบายท้อง มีปัญหาเกี่ยวกับระบบขับถ่าย ท้องผูก หรือท้องเสีย

 

 

สาเหตุของโรคลำไส้แปรปรวน

 

  • การบีบตัว หรือการเคลื่อนตัวของลำไส้ผิดปกติ ซึ่งเป็นผลมาจากการหลั่งสาร หรือฮอร์โมนบางอย่างในผนังลำไส้ผิดปกติ นำไปสู่อาการปวดท้อง ท้องเสีย หรือท้องผูก
  • ระบบประสาทที่ผนังลำไส้ไวต่อสิ่งเร้า หรือตัวกระตุ้นมากผิดปกติ เช่น หลังกินอาหาร ซึ่งในคนปกติจะกระตุ้นให้ลำไส้มีการบีบตัว หรือเคลื่อนตัวเพิ่มขึ้นอยู่แล้ว แต่ในผู้ป่วยไอบีเอสจะมีการตอบสนองมากผิดปกติ มีการบีบตัว และการเคลื่อนตัวของลำไส้มากขึ้น จนมีอาการปวดท้องและท้องเสีย หรือท้องผูก เป็นต้น นอกจากอาหารแล้วตัวกระตุ้นอื่นที่สำคัญ คือ ความเครียด หรือการเปลี่ยนแปลงทางอารมณ์ก็มีส่วนเสริมให้มีอาการมากขึ้น
  • มีความผิดปกติในการควบคุมการทำงานของแกนที่เชื่อมโยงระหว่างประสาทรับความรู้สึก ระบบกล้ามเนื้อของลำไส้และสมอง (Brain – Gut Axis) โดยเกิดจากความผิดปกติของสารที่ควบคุมการทำงานซึ่งมีหลายชนิด และทำหน้าที่แตกต่างกัน

 

 

 

อาการของลำไส้แปรปรวน

 

  • อาการปวดท้อง อาจจะปวดตรงกลาง หรือปวดบริเวณท้องน้อย โดยทั่วไปจะปวดท้องน้อยด้านซ้ายมากกว่าด้านขวา ลักษณะอาการปวดมักจะปวดแบบปวดเกร็ง
  • อาการแน่นท้อง ท้องอืด มักจะไม่สัมพันธ์กับอาหาร
  • หน้าท้องโตขึ้นเหมือนมีลมในท้องอาจมีอาการเรอ หรือผายลมมากขึ้น
  • การถ่ายอุจจาระไม่ปกติบางรายมีอาการท้องผูก ท้องเสีย หรือมีอาการท้องผูกสลับท้องเสีย และผู้ป่วยบางรายมีความรู้สึกเหมือนถ่ายไม่สุด บางรายปวดเบ่ง แต่เมื่อถ่ายอุจจาระแล้วอาการดีขึ้นมักจะอุจจาระเป็นมูก อาการเหล่านี้มักเป็นๆ หายๆ มีอาการมากน้อยสลับกันไป 

 

 

 

ปัจจัยกระตุ้นการเกิดโรคลำไส้แปรปรวน

 

IBS เป็นโรคเรื้อรัง เนื่องจากร่างกายมีความไวต่อสิ่งกระตุ้นสูงจากปัจจัยต่างๆ ดังนี้

 

  • การแพ้อาหาร สำหรับบางคนอาหารบางประเภทสามารถกระตุ้นการเกิดโรค IBS ได้
  • ความเครียด
  • ฮอร์โมนเพศหญิงมีแนวโน้มที่จะเป็นโรค IBS สูงกว่าเพศชาย เนื่องจากผู้หญิงมีการเปลี่ยนแปลงของฮอร์โมนจึงมีแนวโน้มที่จะพบโรคลำไส้แปรปรวนได้มากกว่า

 

 

การรักษาโรคลำไส้แปรปรวน

 

ในการรักษาทำได้โดยบรรเทาอาการของโรคลำไส้แปรปรวน เพื่อให้ผู้ป่วยใช้ชีวิตได้ตามปกติมากที่สุด โดยมีแนวทางในการปฏิบัติ ดังต่อไปนี้

 

  • ปรับเปลี่ยนพฤติกรรมการรับประทานอาหาร เช่น รับประทานอาหารที่อุดมไปด้วยเส้นใย
  • หลีกเลี่ยงการรับประทานอาหารประเภทคาร์โบไฮเดรตที่ย่อยยาก เพื่อลดการเกิดแก๊สในท้อง
  • รับประทานอาหารตรงเวลา ไม่ควรอดอาหาร และไม่ควรรีบรับประทาน
  • ดื่มน้ำอย่างน้อยวันละ 8 แก้ว
  • หลีกเลี่ยงเครื่องดื่มที่มีส่วนประกอบของคาเฟอีน
  • ออกกำลังกายเป็นประจำ
  • รักษาด้วยยาตามอาการ เช่น ยาแก้ปวด, ยาระบาย (ท้องผูก), ยาหยุดถ่าย (ท้องเสีย)

 

 

 

 

เพศหญิงมีการเปลี่ยนแปลงของฮอร์โมน จึงมีแนวโน้มที่จะพบโรคลำไส้แปรปรวนได้มากกว่าเพศชาย

 

 

นัดพบแพทย์คลิก

นพ.ดนัย ลิ้มมธุรสกุล

อายุรแพทย์ทางเดินอาหาร

 

 

แก้ไข

29/07/2565